Bozuk Para Resim Sanatı / 80’ler Deposu

Bugünden bakınca “ bozuk para resim sanatı ” tabiri komik geliyor tabi ama o zamanlar bu iş ciddi bir sanat dalıydı. Çeşit çeşit, boy boy ‘demir’ paralar (niye demir diyorduysak artık, neticede nikel paraydılar.) ince dosya kağıdı altına konur ve tercihen kurşun kalem veya mavi kopya kalemi kağıda paralel (o paralelle bu aynı değil şüphesiz) olarak sürtülerek para üzerindeki kabartmalar kağıda aktarılırdı. Kısa süren ama dikkat gerektiren bu işlemin son derece ciddi bir iş olarak algılandığını belirtmekte fayda var.

Bozuk para resim sanatı konusunda materyal bol!

Herşeyi saklamaya pek meyilli olduğumuz için 70’lerden beri saklanan bozukluklar ile birlikte bu sanatı icra etmek çok çok fazla materyalimiz mevcuttu. Ben en çok (sanırım 1979 tarihliydi) 2½ Lirayı severdim. Üzerinde folklorik giyisiler içinde bir hatun’un büstü vardı profilden. Yan yana 4, alt alta 6 sıra yapınca çok estetik dururdu. Bir de her yeni karalamada paranın bir önceki duruş açısını değiştirince bozuk para sanki dönerek hareket ediyormuş algısı yaratırdı. Açı değiştirmenin dışında kenarlardan taşan kalem izlerini silmek ya da o izleri daha estetik hale getirmek için çabalamak da ayrı birer yaklaşımdı bu sanata.

Ek olarak yapılan başka bir uygulama da kalemleri kurşun, kırmızı ve mavi kopya sırasıyla kullanarak renkli ve daha bi estetik görünümler ortaya çıkarmak olmuştur. Lakin sanılanın aksine kuru boya kalemlerle rengarenk yapılan çalışmalar hiçbir zaman istenen etkiyi yaratamamış, hissiyat ve estetikten uzak kalmıştır. Kuru boyalardaki belirsizlik hissi bu sanat dalında pek ilgi görmemiştir.

Ara ara bazı abilerimizin kağıt paranın da kabartma resmini yaptığı hikayelerini dinlemiş olsak da hiç ihtimal vermemişizdir. Dönemin bir başka meşhuru kabartma desenli metal tepsiler üzerine yapılan çalışmalarda da takdire şayan işler çıktığı görülmüştür. Fakat tepsi kulpları ile yapılan çalışmalar çoğunlukla sonuç vermemiştir. Zira tutacaklardaki desen arası boşluklar kağıdın yırtılmasını sağlamaktadır.

Pek faydalı ve yaratıcı gibi gelmese de eğlenmenin teknolojik olmayan bir yoluydu bozuk para resim sanatı. Malzeme sıkıntısı, teknolojik eksiklikler gibi sorunları yoktu. Bir kalem, bir kağıt ve bolca bozuk para… Hayattan keyif almanın sosyolojik açıdan bakıldığında “değişik” bir yoluydu.

Hey gidi günler, hey!